Synagoga

Synagoga

Synagoga inaczej nazywana w Polsce bożnicą lub bóźnicą to miejsce zgromadzenia, modlitw i zebrań religijnych Żydów. Na modlitwie, w każdy piątek, zbierało się minimum dziesięciu mężczyzn. Modlitwą przewodził rabin, który zapraszał jednego z obecnych mężczyzn, aby czytał odpowiednie wersety Tory – świętej księgi Żydów. Torę przechowywano w,,świętej skrzyni”, która była wbudowana we wschodnią ścianę synagogi (ku Jerozolimie). Kobiety mogły uczestniczyć w tych modlitwach, ale w innym wyznaczonym miejscu w przedsionku, w pobliżu drzwi wejściowych.

W 1811 roku w Dąbiu utworzono gminę żydowską, czyli kahał, obejmujący swym zasięgiem parafię rzymskokatolicką w Dąbiu, Umieniu oraz Chełmnie. W 1882 r. rozpoczęto budowę murowanej synagogi, a prace zakończono w 1885 roku.  Budynek wzniesiono w stylu eklektycznym. Piękny i bogaty wystrój nadano jej w  latach 20 i 30 - tych ubiegłego wieku. Na ścianach widniały malowidła, przedstawiające pejzaże pustynne i motywy roślinne. Obrazy te były ozdobione namalowanymi kotarami w kolorze bordowym i złotym. Całość malowideł sprawiało wrażenie rzeczywistości. Obok obrazów znajdowały się tam tablice inskrypcyjne z modlitwami. Z wystroju wnętrza synagogi pozostał niewielki fragment polichromii na strychu budynku, od strony wschodniej, z tekstem w języku hebrajskim ,,Zaiste jest to Dom Boży”. Niemcy w ostatniej fazie okupacji, zamienili synagogę na magazyn zbożowy z uwagi na solidne drewniane podłogi. Pierwsza władza ludowa, zaraz po wojnie rozpoczęła dewastację i likwidację wnętrza. Zerwano podłogi i zlikwidowano piękny, złocony balkon. Do pracy tej zatrudniono pracowników Ratusza. Podczas tych prac jeden z nich zmarł. Były plany zamiany synagogi na Dom Kultury, jednakże plany zmieniono i budynek przekształcono na dwupoziomowy dom mieszkalny. Budynek nadal pozostał własnością gminy żydowskiej.